Eskişehir 2013Türk Dünyası Kültür Başkenti Etkinlikleri kapsamında, Eskişehir Valiliği, Türk Dünyası Kültür Başkenti Ajansı, Gazeteciler Cemiyetleri Basın Vakfı’nın İşbirliğiyle ve Dünya Gazeteciler Federasyonu, Türkiye Gazeteciler Federasyonu, Türk Dünyası Genç İletişimciler Birliği, Anadolu Spor Gazeteciler Derneğinin desteğiyle 19-22 Mart 2014 tarihleri arasında Eskişehir’de, Türk Cumhuriyetleri ve Türk Akraba Toplulukları ile Avrupa’dan toplam 30 ülkeden (Türkiye, Azerbaycan, Türkmenistan, Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan, KKTC, Irak Türkleri, Makedonya Türkleri, Batı Trakya, Rusya, Suriye Türkleri, Kırım, Abhazya, Çuvaşistan, Gagavuzya, Hollanda, Tataristan, Kosova, Afganistan, Bulgaristan, Doğu Türkistan, İngiltere, Fransa, Belçika, Almanya, İran, Romanya, Ahıska Türkleri, Slovanya) 100 gazeteci ve Türkiye’nin 60 ilinden 250 gazetecinin kalımı ile toplam 350 gazetecinin katılımıyla düzenlenen “1. TÜRK DÜNYASI GAZETECİLER ŞURASI” katılımcıları 4 gün boyunca çalışmalar yaparak “Türk Dünyası Gazetecileri Eskişehir Deklarasyonu” aşağıdaki kararları:
1. Türk dünyası medya mensupları arasında iletişim ağı kurularak, karşılıklı bilgi paylaşımı ve işbirliği güçlendirilecektir.
2. Türk dünyası medya mensupları, evrensel insan haklarının savunulması, bölge ve dünya barışına katkı sunulması yönünde çaba sarf edecektir. Medyada nefret ve düşmanlık söylemlerinin önüne geçilerek sevgi, iyi niyet ve barış dilinin teşvik edilmesi kararlaştırılmıştır.
3. “Türk Dünyası Haber Ajansı” adı altında bir oluşumun temel ihtiyaç olduğu belirlenmiştir. Bu sebeple bir haber ajansının kurulması ile ilgili temeller atılmış ve üretilen haberlerin dünyaya ulaştırılmasına karar verilmiştir.
4. Türk Dünyası Gazetecileri, Türk dünyasına yönelik hizmet eden tüm kurum ve kuruluşlarla müşterek çalışmalarda bulunmayı taahhüt etmektedir.
5. Türk dünyasında, basın özgürlüğünün ihlali durumunda ilgili ülkelere gerekli uyarılarda bulunarak, ortak imzalı basın bildirileri yayınlanacaktır. Aynı şekilde tüm dünyada basın özgürlüğüyle ilgili ihlallerde duyarlı olunacak ve demokrasinin teminatı olarak halkın haber alma hakkı savunulacaktır.
6. Türk dünyası kadın gazetecileri, yaşanan problemleri değerlendirerek; “Türk Dünyası Kadın Gazeteciler Derneği”nin kurulmasına karar verilmiştir.
7. Türk dünyasında basın ve ifade özgürlüğünün, evrensel hukuk çerçevesine oturtulması kaçınılmaz bir zarurettir. Medyaya yönelik sansür kabul edilemez. Ancak, medya da kişi hak ve hürriyeti ile mahremiyetin korunması ilkesine özen göstermelidir.
8. Anadolu Ajansı’nın; ülke dışındaki Türk medyasına ücretsiz, Türkiye’deki yerel medyaya ise daha uygun ücretle hizmet vermesi beklenmektedir.
9. Suriye’deki iç savaşta yaşanan dram ve özellikle Türkmenlere yönelik insan hakları ihlalleri şiddetle kınanmaktadır. Hakkında haber alınamayan kayıp Gazeteci Beşşar Kaddumi’nin akıbetiyle ilgili Suriye yetkililerinin açıklama yapması beklenmektedir.
10. Kırım’daki son gelişmeler kabul edilemez. Ukrayna’nın toprak bütünlüğü korunmalı ve sorunların çözümü demokratik yollarla sağlanmalıdır.
11. Doğu Türkistan Türklerine yapılan insan hakları ihlalleri ve dünyanın tutumu vicdanları yaralamaktadır. Uluslararası kurum ve kuruluşlar, Uygurlara uygulanan insanlık dışı muamelenin engellenmesi için gereken adımları atmalıdır. Ayrıca Çin polisi tarafından rejim karşıtı suç işlediği gerekçesiyle gözaltına alınan gazeteci-akademisyen İlham Tohti için dünyada gündem oluşturulmalı ve uluslararası insan hakları kuruluşlarının gözetiminde yeniden yargılanması sağlanmalıdır.
12. Karabağ’daki işgal kabul edilemez. Uluslararası toplum, Ermenistan’ın işgal ettiği Azerbaycan topraklarını terk etmesini sağlamalıdır.
13. Kıbrıs sorununa BM parametreleri çerçevesinde ve 1977-1979 Doruk Anlaşmalarında vurgulandığı şekilde, iki toplumlu ve iki bölgeli bir çözüm bulunması benimsenmiştir.
14. Irak Türklerinin yaşadığı şehirlerde özellikle Tuzhurmatu ve Kerkük’teki şiddete son verilmeli, Türkmenlerin güvenlikleri ve tüm hakları Irak’ın toprak bütünlüğü içerisinde korunmalıdır.
15. İran’da yaşayan Türklerin demokratik hak ve özgürlükleri korunmalı. İran’ın Azerbaycan eyaletleri bölgesinde bulunan Urumiye Gölü’nün kuruması, bölgede yaşayan halkın sağlığını tehdit etmektedir. Hem bu sorunun, hem de İran sınırları içerisinde yer alan Türkmensahra bölgesinde yaşanan sıkıntıların giderilmesi yönünde, yeni Cumhurbaşkanı tarafından verilen sözlerin yerine getirilmesini beklemekteyiz. Her iki konuda İran yönetimine yeni bir çağrı yapılmasına karar verilmiştir.
16. Avrupa’da yükselen ırkçılık ve İslamofobya, Türkleri ve diğer Müslüman azınlıkları tehdit etmektedir. Bu sorunun çözümü için birlikte yaşama kültürünü geliştirici adımlar atılmalıdır.
17. Afganistan Türklerinin eğitimi konusunda gerekli girişimlerde bulunulmalıdır.
18. Bağımsızlığını ilan ederek Türk dünyasına katılma adımı atan ülkelerin uluslararası boyutta tanınmamalarıyla ilgili çağrıda bulunulması kararlaştırılmıştır.
18. Türk dünyası halkları arasında iletişimin sağlıklı ve verimli bir şekilde yapılabilmesi için Türkiye Türkçesi’nin, ortak iletişim dili olarak Türk Dünyası toplulukları tarafından benimsenmesi değerlendirilmiştir. Ayrıca Türkçe’nin farklı lehçelerinin karşılıklı tercümesinin, google başta olmak üzere, internet ortamında yapılmasıyla ilgili olarak girişimlerde bulunulması kararlaştırılmıştır.
20. Türk dünyasına hizmet eden medya mensuplarına “Türk Dünyası İsmail Gaspıralı Basın Hizmet Ödülü” ihdas edilerek, gelecek yıldan itibaren verilmesi kararlaştırılmıştır. Dünya Kamuoyuna duyurulur.
Oybirliğiyle karar verilmiştir.
Türk Dünyası Gazeteciler Şurası”
Katılımcı Ülke Temsilcileri
