İngiltere’de Avrupa Parlamentosu (AP) seçimleri ülkenin Avrupa Birliği (AB) üyeliği konusundaki bölünmüşlüğün sürdüğünü ancak üyelikten yana olanların az farkla öne geçtiğini ortaya koydu. İngiltere’deki AP seçimlerinde, Brexit konusunda net mesaj veren partiler kazançlı çıkarken, ikircikli pozisyon alan iki büyük parti kayba uğradı. Başbakan Theresa May'in 7 Haziran’da istifa edeceğini açıklamasının ardından başlayan liderlik yarışında favori isimler ülkenin AB’den anlaşmasız ayrılacağı mesajını vermeleriyle dikkati çekiyor. Ancak partinin parlamento grubunda ve seçmen tabanında, anlaşmasız Brexit'e karşı önemli bir kesim yer alıyor.
Kuzey İrlanda hariç oy sayımının tamamlandığı ülkede, seçimin galibi ülkenin AB’den ayrılması yönündeki net mesajı adıyla da veren Brexit Partisi oldu.
Aşırı sağ siyasetçi Nigel Farage’ın kısa süre önce kurduğu parti, oyların yüzde 31,6’sını almayı başardı. Aynı mesajı veren Birleşik Krallık Bağımsızlık Partisinin aldığı oy da eklendiğinde Brexit yanlılarının toplam oy oranı yüzde 34,9 oldu.
Ancak ülkenin AB üyeliğinin devam etmesi ya da Brexit’in en azından bir kez daha halkoyuna sunulması mesajını veren Liberal Demokrat Parti (yüzde 20,3), Yeşil Parti (yüzde 12,1), Değişim İngiltere (yüzde 3,4), İskoç Ulusal Partisi (yüzde 3,6) ve Galler’in ulusal partisi Plaid Cymru’nun (yüzde 1) oy oranı toplamda yüzde 40,4'ü buldu.
Ülkede 2016’da yapılan AB referandumunda Brexit yanlıları yüzde 51,89, AB yanlıları ise yüzde 48,11 oranındaydı.
Büyük partiler mağlup
Brexit konusunda kendi içinde bölünmüş durumda olan iktidardaki Muhafazakar Parti ile ana muhalefetteki İşçi Partisi seçimin en büyük mağlupları arasında yer aldı.
Muhafazakar Parti, tarihinin en büyük seçim yenilgisi olarak değerlendirilen sonuçla oyların ancak yüzde 9,1'ini alabilirken, İşçi Partisi de yüzde 14,1'e kadar geriledi.
Anlaşmasız Brexitçiler geride
Başbakan Theresa May'in 7 Haziran’da istifa edeceğini açıklamasının ardından başlayan liderlik yarışında favori isimler ülkenin AB’den anlaşmasız ayrılacağı mesajını vermeleriyle dikkati çekiyor. Ancak partinin parlamento grubunda ve seçmen tabanında, anlaşmasız Brexit'e karşı önemli bir kesim yer alıyor.
İşçi Partisinin en net mesajını da anlaşmasız Brexit’e karşı çıkmak oluşturuyor. Partinin parlamento grubundan ve seçmen tabanında yeni bir Brexit referandumuna destek verenler de bulunuyor.
Yine de bütün bu etkenler dikkate alındığında İngiltere’de AP seçimi sonucunda ortaya çıkan tabloda anlaşmasız Brexit’e karşı çıkanlar çoğunlukta yer alıyor.
Anlaşmasız Brexit'e açıkça itiraz eden İşçi Partisinin oyları, her durumda Brexit'e karşı olan partilerin oylarına eklendiğinde yüzde 54,1'e ulaşılıyor.
Favori lider adaylarının anlaşmasız Brexit mesajı verdiği Muhafazakar Parti'nin oyları ise kayıtsız şartsız Brexit yanlısı partilere eklense bile ancak yüzde 44'lük bir oy oranına ulaşılabiliyor.
Yeni referandum ihtimali güçlendi
Normal takvime göre 29 Mart’ta gerçekleşmesi gereken Brexit, AB ile varılan anlaşmanın parlamentoda 3 kez reddedilmesinin ardından önce 12 Nisan’a, daha sonra da 31 Ekim'e ertelendi.
Erteleme nedeniyle ülke, girmeyi planlamadığı AP seçimlerine de girmek zorunda kaldı.
Başbakan May, Brexit anlaşmasını 4. kez parlamentoya sunmaya hazırlanırken, parti içi muhalefetin baskısı altında istifaya mecbur bırakıldı.
Muhafazakar Partinin liderliği için adaylığını koyan isimler, seçilmeleri halinde ülkeyi 31 Ekim’de AB’den anlaşmasız olarak ayırma vaadiyle öne çıkıyor. Buna karşın partinin parlamento grubunda anlaşmasız ayrılığa karşı önemli sayıda milletvekili bulunuyor.
Yeni liderin ülkeyi anlaşmasız Brexit’e sürüklemesi halinde, hükümet hakkında yapılacak bir güvensizlik oylamasında muhalefetle birlikte hareket edebilecek Muhafazakar milletvekilleri olduğu biliniyor.
Siyasi gözlemcilere göre, AP seçiminde aldığı yenilgi ana muhalefetteki İşçi Partisini de Brexit politikasını netleştirmeye itecek. Parti yönetiminde yeni Brexit referandumuna destek çağrısı yapanların sayısı artarken, partinin lideri Jeremy Corbyn de yeni referanduma kapı aralayabileceği sinyalini verdi.
Erteleme ve iptal seçenekleri
Brexit çıkmazının aşılması için yaz aylarında İngiltere’de yeni referandum ve erken genel seçim ihtimallerinin ciddi şekilde gündeme gelmesi bekleniyor.
Erken seçim veya yeni referandum kararı alınması halinde, İngiltere’ye verilen yeni Brexit tarihinin de ertelenmesi gündeme gelecek.
Anlaşmasız Brexit’i engellemek için İngiltere’nin önünde süreci tek yanlı olarak bütünüyle iptal etme seçeneği de bulunuyor.
Avrupa Adalet Divanının aralık ayında bu yönde verdiği karar, özellikle AP seçiminin galipleri arasında yer alan Yeşil Parti ve Liberal Demokrat Parti tarafından gündemde tutuluyor.
