Yasama meclislerinde bir tek partinin çoğunluğu elde edemediği durumlarda, en çok sandalyeye sahip partinin başkanının kabineyi kurmakla görevlendirilmesi kuraldır. Bu durumda, meclisten güvenoyu alabilmek için başka parti ya da gruplarla (bağımsızlar) anlaşma yoluna gidilir ve bir ortak hükümet kurulur. Koalisyon hükümetlerine daha çok seçimlerde nispi temsil sistemini benimsemiş ülkelerde rastlanır. Çoğunluk usulüne dayalı seçim sisteminde bir parti parlamentoda salt çoğunluğu kolayca elde ederek kendi hükümetini kurabilir ve güvenoyu alabilir. Partilerin ülke çapında aldıkları oy oranlarına yakın oranlarda parlamentoda temsilini sağlayan nispi temsil usulünde ise çoğu kez koalisyon hükümetlerinin kurulması kaçınılmaz hale gelir.
Koalisyon hükümetlerinin başlıca sakıncası, karmaşık ve kırılgan çoğunluklara dayalı olmaları yüzünden gösterdikleri istikrarsızlıktır. Koalisyon kabinelerinin birbirini izlediği 1980'ler ve 1990'lar İtalya'sı bunun en tipik örneğidir. Ama bu ülkedeki demokratik kurum ve geleneklerin gücü siyasal rejimin sürekliliğini sağlayabilmiştir.
Koalisyon hükümetlerinin sağladığı başlıca yarar ise, ülkedeki değişik siyasal eğilimleri yönetim katına da yansıtmaları, bunlar arasında demokratik uzlaşma alışkanlıkları doğurmaları, dolayısıyla siyasal kutuplaşma ve gerginlikleri emici bir işlev görmeleridir.
Seçimler öncesinde yapılan anketlerin birçoğunda AK Parti'nin yeniden tek başına iktidarda olacağı ortaya çıkıyor. Ancak yine birçok sonuca göre de Türkiye'nin yeniden bir koalisyon yönetimi ile karşı karşıya kalacağı da ihtimaller arasında. Nitekim Cumhurbaşkanı Erdoğan da , seçimlerin hemen öncesinde bu ihtimale değinerek, gerek yeni anayasa gerekse başkanlık sistemi anlamında 2 partinin sürpriz şekilde bir araya gelebileceğine işaret etti.Peki Türkiye, 8 Haziran'a böyle bir tablo ile uyanırsa neler olur? Hangi parti hangi parti ile koalisyon yapar? Ya da bu ihtimallerin dışında çözümsüzlük mü hakim olur?Bu ihtimali siyaset bilimciler Prof. Dr. Doğu Ergil ve Prof. Dr. Sedat Laçiner AjansHaber'e değerlendirdi. Seçimlerden sonra olabilecek birkaç olasılığa değinen Doğu Ergil şunları söyledi:
"AK PARTİ MİLLETVEKİLİ TRANSFERİ YAPABİLİR"
"AK Parti, imkanlarını kullanarak tekrar hükümet olabilmek için başka partilerden milletvekili transfer edebilir. O yüzden bir koalisyon ihtimali kadar böyle bir ihtimal de var. Bu daha önce de oldu. Çeşitli vaatler ve çeşitli imkanlarla insanlar cezbedilebiliyor. Bunun ilkeli bir davranış biçimi olup olmamasına bakılmayabiliyor. Ondan sonra hangi parti hangisiyle koalisyon yapar konusunda ise kestirmek zor."
"KOALİSYON ÖNCESİNDE ÖN UZLAŞI LAZIM"
"Partilerin birbirlerine ne önerecekleri, parti çıkarı açısından olduğu kadar ülke için ne düşünüyorlar ve bu konuda hangi konuda mutabık kalacaklarına bağlı olarak koalisyon ortaklıkları değişebilir. Mesela yeni bir anayasa hazırlanacak bu kirlilik içeren bir şey. Nasıl bir anayasa yapılacağı konusunda da konsensüs olmadı. Koalisyon yapılacaksa böyle bir uzlaşı olması lazım. Ön anlaşma olmadan koalisyon hükümeti kurulması anlamsız ve işlevsiz olur. O yüzden bu konuda bir tahminde bulunamıyoruz. Bundan sonra ben Başkanlık sisteminin de bir kıymeti harbiyesi olacağını sanmıyorum."Seçimlerin ardından azınlık hükümetine dikkat çeken Sedat Laçiner şöyle konuştu:
"AK PARTİ TEK BAŞINA İKTİDARA GELSE DE…"
"Seçimlerin ardından muhakkak bir çözüm bulunur. Hiçbir uçak havada kalmaz. Ancak Türkiye'de çok ciddi bir kutuplaşma söz konusu. Birbirini düşman olarak tanımlamalar, seçimi savaş olarak tanımlamalar başladı. Bu şekilde AK Parti tek başına iktidara gelse de bu gerilim hayra alamet değil. Çok vahim sıkıntılara doğru giderek patlamalar meydana getirebilir."
"HER PARTİ HER PARTİ İLE KOALİSYON YAPABİLİR"
"Bence bütün partilerin koalisyona mahkum olması, başlı başına iyi bir şey. Belki bir süre koalisyonla gider, bir süre azınlık hükümeti olabilir ama gerilimin azalması için bütün partilerin birbirine ihtiyaç duymasında bir hayır var diye düşünüyorum. Şu aşamada hiç kimse AK Parti ile koalisyon kuracağını söylemez AK Parti'de seçim evvelinde diyemez ama seçimden sonra her parti her parti ile koalisyon yapabilir. Dışarıdan destek ihtimali ortaya çıkabilir."
"HDP, AZINLIK HÜKÜMETİNE DIŞARIDAN DESTEK VERİR"
"Partilerin hiçbirisi bugünkü konumunda kalamaz ondan dolayı da yumuşamalar olur. Her parti her parti ile koalisyon yapabilir. Azınlık hükümeti ihtimali de mutlaka gündemde. HDP, hem CHP-MHP koalisyonuna destek verebilir hem de AK Parti'nin tek başına azınlık hükümeti kurmasına dışarıdan destek verebilir. İkisinde de tabii kendi isteklerinin karşılanmasını bekler."
Kaynak: AjansHaber